Uitstelgedrag bij de wortel aanpakken

Ah.. uitstelgedrag. Hebben we daar allemaal niet af en toe last van?

Een vervelende telefoontje uitstellen omdat je het nu echt ‘te druk’ hebt. Dat ene project steeds maar weer uitstellen omdat je eerst nog iets anders af moet hebben (van jezelf dan). Gezellig blijven zitten in de zetel terwijl er nog een hele stapel was ligt.

Of er nog een blog geschreven moet worden ;-)

Iedereen heeft wel eens een dag waarin je je niet lekker in je vel voelt. Dan zou je niets liever dan onder een dekentje kruipen om je favoriete serie te bekijken. En we hebben allemaal wel taken waar we geen fan van zijn en dus niet bij staan te juichen (bij mij is dat het opruimen van mijn papierwerk). Dat is weinig om je zorgen over te maken.

Uitstelgedrag als groot probleem

Anders wordt het als sommige taken consequent blijven liggen omdat je hoofd en lijf zich met hand en tand lijken te verzetten. Of wanneer je bij vrijwel iedere vorm van verantwoordelijkheid fysieke of emotionele weerstand voelt. Vergeet een beetje schuldgevoel omdat je living nog steeds rommelig is. Voor sommige mensen is uitstelgedrag echt een groot en terugkerend thema in hun leven. En het kan je levensgeluk behoorlijk in de weg staan.

Omdat we er allemaal wel een beetje of veel last van hebben verschijnen er overal artikelen over hoe nu om te gaan met dit verschijnsel. Let wel, al die artikelen geven ons tips hoe je de symptomen van uitstelgedrag kunt tegengaan (namelijk het uitstellen zelf) maar negeren vaak de oorzaak van het uitstelgedrag (namelijk de blokkerende gedachten die erachter schuilgaan). Waarschijnlijk kun je sommige van die tips wel dromen.

• Spreek een deadline met jezelf af
• Deel het werk op in kleinere blokken
• Maak jezelf wijs dat je maar 5 minuten gaat schoonmaken, archiveren of studeren, in de hoop dat je daarna toch doorgaat omdat je er net lekker in zit.

Zo kun je uren doorbrengen met het lezen van tips, zonder je ook maar een seconde te verdiepen in waarom je je nu eigenlijk zo gedraagt. Als je uitstelgedrag zich tot onschuldige vormen beperkt is dat geen probleem en werken deze tips waarschijnlijk prima. Maar als uitstelgedrag iets is waar je constant tegen moet vechten dan is het net zoiets als tips krijgen hoe beter te dweilen zonder ooit actief op zoek te gaan naar de lekkende kraan (of in het geval van sommigen; de gesprongen waterleiding).

Het werkelijke probleem zit namelijk dieper, namelijk bij de overtuigingen die je over jezelf hebt.

De dieperliggende oorzaken van uitstelgedrag

Eigenlijk is uitstelgedrag een beschermingsmechanisme. Een nooduitgang die altijd in de buurt is als je hem zoekt. Wanneer je niet weet hoe je iets moet aanpakken, als er ergens nog een vraagteken is wat opgelost moet worden. Wanneer je je overweldigd voelt, onzeker, of bang bent voor kritiek. Want zodra je ergens aan begint, is er iets waar je op beoordeeld kunt worden, al is het maar door jezelf. Zolang je dat ene project of die ene droom lekker voor je uit blijft schuiven zit je ‘veilig’. Niemand kan je er negatief op beoordelen omdat er eenvoudigweg nog niets is om over te oordelen.

Achter dat beschermingsmechanisme kunnen een heleboel onzekere en zelfsaboterende gedachten schuil gaan. “Ik kan het niet”, “het moet perfect zijn”, “het maakt toch geen verschil” of “het mislukt toch”. Als gevolg van die negatieve gedachten stellen we uit wat we eigenlijk willen of zouden moeten doen. We gaan op zoek naar afleiding, of een excuus.

Morgen is handiger want dan ben ik vast niet zo moe en heb ik meer tijd. Wat maakt het nu uit of ik vandaag of volgende week begin? Ik heb de juiste kleding nog niet. Ik moet eerst nog een cursus (of 12) volgen. Trouwens, moeten de voegen in de badkamer niet heel dringend schoongemaakt worden? ;-)

De emotionele gevolgen van uitstelgedrag

Maar dat uitstellen heeft een prijskaartje. Je bereikt niet alleen meer je doel, ook je negatieve emoties stapelen zich op en beginnen een eigen leven te leiden. En die emoties worden alleen maar sterker naarmate je vaker wegloopt van de wereld om je heen. Een gevoel van falen, teleurgesteld zijn in jezelf. Boosheid. Schuldgevoel. Buikpijn. Jezelf als lui bestempelen. Stress! De ironie is dat je onderbewustzijn en je lichaam al die emoties gaat associëren met de taak die je aan het uitstellen bent (en veel minder met het uitstellen zelf). Dus de eerstvolgende keer dat je zelfs maar aan die taak denkt bespringen het schuldgevoel, de stress en de buikpijn je meteen weer. En stel je de taak wederom uit. Waardoor je weer gesterkt wordt in je negatieve zelfbeeld.

De neerwaartse spiraal is compleet.

Wat kun je doen tegen chronisch uitstelgedrag?

Als uitstelgedrag echt een negatieve impact heeft op je leven en je alle tips al geprobeerd hebt, dan moedig ik je aan om eens op zoek te gaan naar de achterliggende oorzaak.

• Ben je bang voor kritiek, van anderen of jezelf?
• Weet je niet waar je moet beginnen of durf je geen beslissingen te nemen?
• Heb je moeite met taken die van buitenaf ‘opgelegd’ worden?
• Moet alles altijd perfect zijn van jezelf en ben je met minder niet tevreden?
• Heb je weinig vertrouwen in jezelf en ben je ervan overtuigd dat je fouten gaat maken, of dat iets gaat mislukken?
• Geloof je niet dat het zin heeft om te beginnen omdat je ervan overtuigd bent dat je het toch niet gaat afmaken of volhouden?

Dit zijn slechts enkele van de vragen die je jezelf kunt stellen in je zoektocht naar de bron van je gedrag. En dan blijkt misschien dat je eigenlijke probleem niet uitstelgedrag is, maar bijvoorbeeld faalangst, perfectionisme of onzekerheid.

Ook dat zijn weer algemene stickertjes waar vaak hele persoonlijke verhalen achter zitten. Specifieke gebeurtenissen, de invloed van mensen om je heen of patronen die al in je jeugd zijn ontstaan. Unieke factoren die toch een ding gemeen hebben: ze leiden allemaal tot negatieve gedachten die je gedrag, je succes en je geluk in de weg zitten.

Uitstelgedrag als symptoom

Dat je dingen als gevolg van die gedachten steeds maar weer uit de weg gaat of niet doet is een symptoom van die gedachten. Dus om dat probleem op te lossen moet je beginnen bij diezelfde gedachten. In kaart brengen welke saboterende gedachten je hebt en die gedachten ombuigen. Zelf of met hulp van bijvoorbeeld een Lazuli Coach.

Dat gaat niet van de ene op de andere dag. Dat kost tijd en vaak ook moeite. Daarom toch één tip van mijn kant:

Wees lief voor jezelf

Als een laag zelfbeeld en negatieve gedachten de wortel van je uitstelgedrag zijn dan help je jezelf niet met nog meer negatieve gedachten. Het is volkomen normaal dat overtuigingen die al jaren in je hoofd zitten niet ineens hun koffers pakken omdat jij dat graag wilt. Of zelfs maar omdat je deze blog hebt gelezen. Dus wees geduldig en respecteer dat dit een proces is, met ups and downs. En vergeet ook niet om eens wat aardigs over jezelf te zeggen of te denken. Vaak hebben we geen enkele moeite om te benoemen waar we steken hebben laten vallen, maar hoe vaak geven we onszelf nu eigenlijk een compliment? Geef jezelf eens een compliment! Gebruik de kracht van ‘nog niet’ en vul je hoofd beetje bij beetje met positieve en liefdevolle gedachten.

Je zult zien dat die na verloop van tijd zoveel ruimte gaan innemen dat die negatieve gedachten alsnog op zoek gaan naar een verhuisdoos ;-)

Wat stel jij nu al heel lang uit? En waarom? Vertel het mij in de reacties.

Bij Lazuli helpen we mensen al jaren met het ombuigen van hun gedachten. Kijk alvast eens naar deze training ‘Heart Communication & H-NLP’. Wie weet is dit wel iets voor jou. Mail je vragen of schrijf je in voor onze nieuwsbrief, dan weet je altijd als eerste wanneer de eerstvolgende cursus gaat plaatsvinden.