Boosheid als brandalarm (inclusief gebruiksaanwijzing)

Zeg eens eerlijk: hoe snel komt bij jou de stoom uit je oren?

In mijn blog “Hoe ga je om met boosheid (opvoedingstips voor ouders)” schreef ik dat wie wil dat zijn kinderen minder boos zijn zelf ook minder boos moet zijn. En toen…. schreef ik er niet bij hoe je dat dan moest doen. Was je daar boos om?

Mooi. Want daar wil ik het vandaag met je over hebben.

Wat is boosheid?

Boosheid kan variëren van lichte irritatie en frustratie tot totale woede en razernij. Het is een samenspel van je lichaam en geest. In je hoofd is er sprake van (grote) frustratie en je lijf reageert daarop. Je hart gaat sneller kloppen, je bloeddruk stijgt, je ademhaling versnelt. Je lichaam reageert eigenlijk hetzelfde als wanneer er gevaar is. Stresshormonen razen door je lijf. Dat verklaart gelijk waarom het soms zo moeilijk is om te onderdrukken dat je kwaad bent of jezelf te sussen. Boosheid gaat letterlijk in je hele lijf zitten en moet er ook weer uit.

Waarom word je boos?

Euh….. heb je even? De lijst met redenen waarom je boos kunt worden is niet alleen heel persoonlijk maar ook nog eens superlang. Maar wat voor iedereen geldt is: hoe leger je emmer, hoe minder snel hij overloopt. En hoe sneller je boosheid ook weer van je af kunt zetten. Er is immers nogal een verschil tussen even binnensmonds mopperen op een wegpiraat of de hele dag chagrijnig blijven.

Dat verschil zit hem in de emoties die je op een situatie projecteert en de snaar die al die frustraties vervolgens raken. Die wegpiraat die jouw roekeloos afsneed die zag jou niet. Hield geen rekening met jou. Gaf jou geen ruimte. Misschien heb je dat vaker? Het gevoel niet gezien te worden, dat mensen geen rekening houden met jou.

En een vergeten broodtrommel die voor buitensporig veel frustraties zorgt staat wellicht voor dingen die niet gaan zoals jij het wilt. Maar ben je dan echt zo boos om een paar achtergebleven boterhammen? Of omdat je diep van binnen heel vaak het idee hebt dat dingen niet gaan zoals jij wilt en dat jij niet de regie hebt.

Er is een lange lijst met achterliggende oorzaken die voor veel terugkerende boosheid en frustratie kunnen zorgen. Ik zal er hier kort een paar beschrijven om je op weg te helpen.

-> Boosheid als bliksemafleider

Vaak worden we boos op een situatie of op andere mensen omdat we niet boos willen worden op onszelf. In plaats van dat we kritisch kijken naar onszelf en naar wat we zelf kunnen of hadden kunnen doen richten we ons naar buiten. Zo gebruiken we kwaad zijn eigenlijk als excuus om niet zelf de regie te pakken of onze eigen fouten toe te geven. Frustraties en woede worden zo een muur, om onszelf te beschermen. Het alternatief voor boos zijn is immers vaak kwetsbaarheid. Jezelf broos opstellen richting de ander, maar ook richting jezelf. Diep inademen en toegeven dat je de bal misschien even hebt laten vallen.

-> Perfectionisme en onzekerheid

Daar komt gelijk ook onzekerheid en perfectionisme om de hoek kijken. Mag je van jezelf af en toe een steek laten vallen? Vaak zijn we bang dat andere mensen minder van ons zullen denken als we niet perfect blijken te zijn. Of hebben we hoge verwachtingen van onszelf en denken we dan negatief over onszelf. En je raadt het al, al die negatieve emoties zorgen voor een laag zelfbeeld wat weer meer frustratie en dus boosheid oplevert.

-> Ontkenning en verdriet

Ook kun je soms boos zijn en blijven omdat je moeite hebt om een bepaalde situatie te accepteren. Je weigert te aanvaarden dat de dingen zijn zoals ze zijn, maar die weigering verandert verder niet veel aan de situatie. Over frustrerend gesproken. In de meeste situaties zijn er eigenlijk maar 2 opties: acceptatie of zelf iets doen om de situatie te veranderen. Maar zo makkelijk is dat niet altijd. Denk maar aan een scheiding of het overlijden van iemand die belangrijk voor je was. Dan kan acceptatie heel pijnlijk zijn. Soms is boosheid dus niets anders dan het overschreeuwen van verdriet.

-> Karakter en opvoeding

Sommige mensen zijn sneller gefrustreerd dan anderen. Bij hoogsensitieve kinderen (en volwassenen) bijvoorbeeld loopt de emmer sneller vol. Maar ook je opvoeding speelt een rol. Hebben je ouders je geleerd hoe je het beste met je boosheid om kon gaan of was boosheid iets wat er niet mocht zijn? En welk voorbeeld gaven zij zelf? Ook kunnen er in je jeugd dingen gebeurd zijn die je nog niet helemaal hebt verwerkt waardoor sommige situaties sneller een gevoelige snaar raken.

Is het ergens goed voor, boos worden?

Boosheid wordt vaak als iets negatiefs gezien. Maar boosheid heeft een belangrijke functie. Het laat je weten dat jij je niet goed voelt bij hoe de dingen nu gaan. Jouw behoeften worden niet vervuld, je grenzen worden overtreden. Tijd om in actie te komen!

Zie het als een brandalarm. Alleen is er met dit alarm iets geks aan de hand. Want, als er een brandalarm afgaat dan zet je het uit (bij vals alarm), of je pakt een brandblusser en branddeken (klein brandje) of je verlaat het pand en je belt de brandweer (uitslaande brand).
Maar je gaat niet stug door waar je mee bezig was terwijl het alarm blijft loeien. Of met een kop thee recht onder het alarm zitten om extra lang van het geluid te kunnen genieten.

Terwijl dat nu net wel is hoe we vaak met boosheid omgaan. Het kunnen negeren en wegslikken van boosheid zien we zelfs als een belangrijk kenmerk van volwassen worden. Daardoor sparen we boosheid op. Dat uit zich in permanente stress en frustratie. Ofwel de bom barst of je geraakt in een staat waar je om de meest kleine dingen al boos wordt.

En als we het dan uiten dan is het vaak niet op een handige manier. Om praktische redenen zeg je niet tegen je baas wat je echt van hem denkt, maar vervolgens sta je het wel op je kinderen af te reageren. Niet handig. Of je zegt tegen je partner dat er niets is, maar weigert om oogcontact te maken of knuffels te accepteren. Of we blijven vastklampen aan boosheid en zitten zo onszelf in de weg.

Kortom, boos zijn is gezond en nuttig, maar je moet er wel goed mee (leren) omgaan.

Hoe ga je gezond om met boosheid?

• Cliché maar wel nuttig. Tel tot 10 en adem rustig in en uit. Als je boos bent ga je sneller ademhalen. Door rustiger te ademen word je vaak al iets kalmer.
• Ga voor jezelf na waarom je boos bent. Kan je er iets mee? Moet je er iets mee? Is er misschien een onderliggende oorzaak waar je mee aan de slag kunt?
• Boosheid gaat letterlijk in je lijf zitten. Stevig wandelen, een rondje op de fiets of je favoriete sport kunnen enorm helpen om het weer van je af te zetten.
• Spreek in de ik-vorm als je boos bent op iemand. Schelden en tieren maakt je vaak alleen maar bozer en je duwt de ander ermee in de verdediging. Om echt iets uit te praten is het beter om het bij jezelf te houden. “Ik vind het niet zo leuk dat..”, “het riep bij mij het gevoel op…”, en “daardoor dacht ik…” helpen de ander om serieus het gesprek aan te gaan.
• Bedenk dat er vaak maar 2 echte opties zijn: accepteren hoe het nu is, of er iets aan veranderen. Hoe gezond en normaal boosheid ook is, het is zelden de oplossing.
• Jij bent verantwoordelijk voor je eigen leven en vooral ook voor jouw eigen geluk. Wat er gebeurt heb je niet altijd in de hand, hoe jij daar mee omgaat wel.
• Houd niet onnodig lang vast aan boosheid. Of de aanleiding van je boosheid nu klein is of groot, in veel gevallen heb je vooral jezelf (en niet een ander) ermee als je boos blijft. Het steelt je energie en maakt je ongelukkig.
• Leg uit ‘waarom’ je boos bent. De ander ziet jouw frustraties maar weet vaak niet wat de onderliggende reden is. En wie blijft doorzeuren over het gedrag van de ander, komt niet tot de essentie… namelijk je gevoel. Want daar ligt de oplossing!
• Als je boos bent, heb je op dat moment geen empathie met de ander. Vraag jezelf eens af, hoe voelt de ander zich nu?

En tot slot: frustraties kunnen zich ook opbouwen doordat je teveel bezig bent met wat er niet goed gaat. Probeer je te focussen op wat WEL goed gaat, fijn is en je blij maakt. Of schrijf in een dagboekje waar je allemaal dankbaar voor bent, want dankbaarheid is de sleutel tot het universum. Start je boekje met: ‘Ik ben dankbaar voor… ‘ Zo vul je elke dag aan. In het begin zal dat wat geforceerd voelen maar na een tijdje wordt positief kijken je nieuwe natuur!

Ben jij je bewust van de ‘waarom’ je meestal boos wordt? Vertel het mij in de reacties!

Wil je meer leren over dit onderwerp of wil je anderen hierbij begeleiden? Misschien is onze cursus ‘True Heart Connection’ dan iets voor jou. Mail je vragen. Of schrijf je in voor onze nieuwsbrief, dan weet je altijd als eerste wanneer de eerstvolgende cursus gaat plaatsvinden.