Veel kinderen en jongeren lopen “constant” op hun tenen om tegemoet te komen aan de vraag van ouders en leerkrachten. Je “moet” goed je best doen en hoge cijfers halen.
De maatschappij, de omgeving is gebaseerd op diploma’s. Men denkt nog steeds op de oude manier nl. dat een diploma het niveau van inkomsten bepaalt. Talloze mensen hebben al bewezen, dat dit niet zo hoeft te zijn. Een voorbeeld hiervan is Mark Zuckerberg, de 30-jarige Facebook-oprichter én de jongste miljardair of Richard Branson, (met dyslexie). Hij verliet de school aan zijn 16de en rijfde later toch ettelijke miljoenen binnen. Zou hij faalangst gehad hebben? Of had hij meer lef en durfde hij meer risico’s nemen dan anderen?
Wat is faalangst?
Faalangst is de angst voor iets wat je “moet” gaan doen in de “toekomst”.
Vaak valt dit samen met de angst voor kritiek. Je weet immers niet hoe een ander op je gaat reageren.
Daarbij moet je ook zeer perfectionistisch zijn. Het moet perfect zijn! Kinderen leggen de lat zo hoog soms zelfs nog hoger dan de leerkracht die de taak gegeven heeft.
In taalgebruik hoort men veel “moetens”. “Ik moet dat doet.” “Het werkstuk moet voor dinsdag klaar zijn.” Wanneer je zou vragen: “Van wie moet dat?” Dan hoor je vaak bij 8 op de 10 kinderen dat het moet van de juf of van de ouders. Wanneer zij volwassen zijn en je zou de vraag opnieuw stellen, dan vertelt 8 op de 10 volwassen dat het moet van “zichzelf”. Ze zijn ondertussen zo geconditioneerd door hun omgeving dat ze denken dat zij dit écht zelf willen.
Kinderen kunnen 3 soorten van Faalangst ervaren…
- Faalangst voor cognitieve taken: angst voor testen, proefwerken, eindwerk. Het heeft alles te maken met hersenwerk.
- Faalangst voor sociale taken: angst bij het houden van een spreekbeurt of een presentatie, zingen of dansen op een podium, je mening uiten tegen een autoritaire persoon zoals bv. een leerkracht.
- Faalangst voor motorische taken : angst bij het deelnemen aan een sportwedstrijd (wanneer je iets moet presteren met je lijf), of het maken van een tekening.
Meestal gaat het om een combinatie van deze drie soorten faalangsten. Bijvoorbeeld bij een theaterstuk waarbij je ook moet dansen en memoriseren of bij het houden van een spreekbeurt waarbij je voor de voorbereiding opzoekwerk hebt en je hersenen moet gebruiken.
De gevolgen van faalangst
Bij faalangst ontstaat ofwel uitstelgedrag ofwel gebeurt er niets meer en stopt alles. Het eerste valt minder op en van de tweede manier kun je depressief worden op lange termijn.
In de opleidingen leer ik cursisten: “Als je weet HOE ietst werkt, dan kan je dat ook veranderen!” Als je weet hoe faalangst werkt, kan je dit ook veranderen naar… VERTROUWEN toe.
Hoe creëer je faalangst?
Om te falen, moet je heel goed kunnen plannen! Want falen vergt voorbereiding! Je moet dus regelmatig (lees: elke keer) tegen jezelf zeggen : “Ik kan het niet!”
Dit doe je best op het moment dat je denkt aan de taak die je moet gaan doen. De voorbereiding om te falen gebeurt in het bewustzijn. Je gaat visuele beelden maken van de mislukking of je hoort kritiek op je taak en dan ontstaat een enorm gevoel van angst. Meestal krijg je pijn in de buik of in de keel. Nu kan je de taak gaan uitstellen of je vat de koe bij de horens.
Wat kan jij doen als ouder om je kind te begeleiden bij faalangst?
- Leer kinderen zich voor te bereiden op SUCCES!
Enerzijds bedoel ik hiermee letterlijk voorbereid zijn op de leerstof. Het kind/ de jongere heeft voor de examens alle nodige samenvattingen gemaakt. Hij heeft de leerstof al minstens 3 maal doorgelezen. Anderzijds laat je kinderen zich voorbereiden op succes door voordien te visualiseren dat ze hun testen/examens goed zullen doen. Laat ze beelden creëren en laat ze zelf luidop zeggen dat ze het goed gedaan hebben! - Laat kinderen hun eigen manier van leren ontdekken! We worden niet geboren met een gebruiksaanwijzing waarop vermeld staat hoe onze hersenen werken. Hoe kan een kind weten hoe zijn brein werkt als het dit niet kan leren met vallen en opstaan. Wij leren via onze zintuigen. Wanneer leerstof op een manier gegeven wordt die niet werkt voor de jongere, denkt deze vaak dat hij dom is. Daarom is het belangrijk dat kinderen zelf mogen experimenteren om zo te zien wat voor hen het beste is. Sommige kinderen hebben muziek nodig om te leren, anderen juist niet. Sommigen moeten bewegen om te kunnen nadenken, zoals bijvoorbeeld kinderen met adhd. Het heen en weer lopen in de gang kan hen helpen om zich de leerstof te herinneren. De Lazuli Kindercoaches zijn opgeleid om te bepalen of een kind meer visueel, auditief of met het gevoel bezig is. Zo kunnen zij kinderen en ouders begeleiden om de juiste leermethode te vinden die past bij hun kind!
- Leer je kind doorzetten. Omgaan met falen bepaalt het karakter van het kind. Het probleem is niet het falen maar hoe je ermee omgaat! Geeft het kind op of zet het juist door. Ben je een “quitter” of een “doorzetter”? Toen ik in mijn laatste jaar marketing zat, was ik naar de dokter geweest omdat ik chronische sinusitus had. Ik moest geopereerd worden maar er werd besloten om te wachten tot na de examens. Half verdoofd van de medicatie besloot ik om toch door te zetten en te studeren. Ik zou wel zien welke vakken ik in tweede zit zou moeten doen. Bij de proclamatie kon ik mijn oren niet geloven dat ik er door was. Ik ben zelfs nog eens naar het secretariaat gegaan om te checken of dat wel inderdaad zo was. Ik was super fier op mezelf omdat ik, ondanks alle pijn doorgezet had. Wellicht had de verdoving ook mijn angst om te falen verdoofd 😉 Leer je kinderen om door te zetten. Opgeven kan alleen als je beseft dat je op het verkeerde pad zit. Je zou tot de conclusie kunnen komen dat je in de verkeerde studierichting zit. Veranderen mag altijd, opgeven en niets meer doen, kan niet.
- GELOOF IN de capaciteiten van je kind.
Je kind kan meer dan jij denkt! Maar waar is je focus. Zie je alleen wat het niet kan of zie je ook waar het goed in is? Moet je kind evengoed zijn in alle vakken?
Geloof je dat ze hun eigen manier van studeren te vinden? Sommige kinderen nemen eerst rust en gaan dan studeren. Anderen beginnen direct en wanneer ze gedaan hebben, doen ze een activiteit waarbij ze zich kunnen ontspannen. Beide manieren zijn goed! - Laat de controle los wanneer je kind studeert.
Hou je nog de touwtjes stevig in handen als het gaat over je kind dat studeert?
Je weet dat je dit eigenlijk niet zou moeten doen, maar toch hou je de controle vast want je denkt onbewust dat dit je rust geeft. Ja, op korte termijn geeft dit je rust, maar op lange termijn creëer je een kind met héél weinig zelfvertrouwen. Sommige ouders nemen verlof om bij hun kind te zijn tijdens de examens. Dat is geen blijk van vertrouwen. Controle is de vijand van “vertrouwen” en “VERTROUWEN” is de hoogste vorm van liefde die je kunt geven! - Stop met je kind te vergelijken met anderen, (broer, zus of gebuur). De eik is de eik en de bamboe is de bamboe! Beiden hebben andere functies en hebben andere manieren om te groeien. Het zijn juist de verschillen tussen kinderen die ervoor zorgen dat zij UNIEK zijn. Zie www.youniek.org. Youniek staat voor “jij bent uniek!”. Dit is de vzw waar we activiteiten en kampen aanbieden voor hooggevoelige kinderen en jongeren.
- Wees positief en creëer een ontspannen sfeer tijdens de examens. Ik bedoel daarmee niet alleen dat je een zacht muziekje op de achtergrond moet hebben, maar dat je ZELF “innerlijke rust” hebt. Als jij rustig bent, kan je kind zich veel beter concentreren. Jij bent niet je kind en jij doet ook niet de examens. Concentreer je op jezelf en zorg dat je steeds positieve gedachten hebt. Ga mediteren en wees stabiel in je emoties. Blijf vertrouwen op elk moment!
- Laat je kind écht gek doen en zorg voor beweging. Het beste toestel om stress te kanaliseren is springen op de trampoline. Het zorgt ervoor dat je organen op hun plaats vallen, dat de buikpijn kan wegdijen, dat de serieusheid van de concentratie kan vervagen en plezier opnieuw een lach kan toveren op het gezicht van je kind. Dit is van toepassing voor alle kinderen van 4 tot 99 jaar.
- Kinderen hebben nood aan gezonde voeding tijdens de examens (en liefst het hele jaar door!!!). Maak vooral gezonde bereidingen boordevol vitaminen en gebruik vooral rauwe groenten en allerlei slaatjes. Vermijd koolhydraten zoals brood, pizza, spaghetti en lasagna’s en dergelijke. Creëer gezonde tussendoortjes en laat de chemische suikers weg! Leuke tussendoortjes zijn bijvoorbeeld sneetjes komkommer met een olijfje, natuurlijke nootjes, alle soorten bessen (inca, goji…) Van koolhydraten en suikers word je moe en valt de concentratie weg.
- Perfectionisme bestaat niet. Kinderen mogen minder presteren. In feite mogen ze ook eens helemaal niet presteren. Misschien komen ze er dan achter, waar hun motivatie ligt. Leer je kinderen dat “gewoon goed” beter is dan “perfect”. We zijn geen machines, maar mensen. We hebben dagen met veel energie maar evenzeer dagen waar we minder energie hebben. Dat is normaal want er zijn momenten van naar buiten komen, maar ook momenten om energetisch naar binnen te keren.
- Maak zelf fouten en lach erom! Als je jezelf niet toelaat om fouten te maken, kun je ook nooit leren. Kinderen mogen fouten maken, in feite moeten kinderen de kans krijgen er te maken. De nummer 1 reden waarom wij kinderen niet toelaten om fouten te maken is de gedachte: “ik weet hoe het moet en ik wil hen het falen besparen”. Wel beste lezer, dit is een staaltje ego. Je kan en mag je kind niet sparen van de lessen die het moet leren. Als je dat doet, creëer je karma. Je kind moet zelf DOOR DE ERVARING gaan om de lessen te leren die nodig zijn. Je mag wel vertellen wat jij zelf meegemaakt hebt en daaruit geleerd hebt, maar verder zul je het moeten loslaten… De nummer 2 gedachte is: “we hebben geen tijd, het moet snel gaan”. Dat zei ook het wit konijn van Alice in Wonderland toen het naar zijn horloge keek. “O jee, ik kom te laat.” Wellicht heeft dat konijn ondertussen wel een burn out, CVS of een hartinfarct opgelopen. 😉
- Neem risico’s… waarbij je beide hersenhelften gebruikt. Je mentaal brein, doet de voorbereiding en de planning. Je rechterbrein geeft ondanks de felle angst het signaal om er toch voor te gaan!
- Zorg ervoor dat je kind kleine stapjes neemt. Wanneer je te grote brokken aan informatie moet verwerken in een korte tijd dan mis je heel wat details.
- Vraag op tijd om hulp! De kinderen hebben gezonde slaagkansen wanneer ze op tijd om hulp vragen aan de leerkracht of hun kindercoach. Wat heeft het kind nodig?
- Wees het voorbeeld en werk aan je eigen faalangst. Wees een ouder met vertrouwen IN JEZELF.
Wanneer je zelf nog faalangst hebt als ouder, dan zit je in je spirituele groei nog in de kleuterklas. Je bent nog teveel bezig met wat de maatschappij van je verlangt. Je hebt te veel “moetens” en een tekort aan zelfvertrouwen. Je bent nog steeds geprogrammeerd op resultaten en durft niet te leven vanuit je kern, je eigenheid. Het verlangen dat je kind gaat presteren en tegelijk zelf niet durven opkomen voor jezelf, geeft geen blijk van integriteit. Je leert je kind falen. In plaats van het te leren dat je door fouten te maken, succes kan bereiken. - Als je niets verwacht, kan je ook niet ontgoocheld zijn. Verlangen creëert verwachtingen. Hou je onvoorwaardelijk van je kind, los van prestaties? Geef dan ook geen cadeau’s bij goede resultaten. Geef liever onverwachts een cadeau tijdens het schooljaar, gewoon uit liefde.
- Laat kinderen hun verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven. Mijn kinderen zijn niet verplicht om naar school te gaan. Een kind is niet schoolplichtig, wel leerplichtig. Het is hun eigen verantwoordelijkheid waar en hoe ze gaan leren. Ze “kiezen” dus zelf! En ze kiezen om naar school te gaan. Dat zorgt voor een heel andere innerlijke houding en dit zorgt ervoor dat de motivatie uit hen zelf komt. Als zij klagen over de school, dan zeg ik: zoek een andere school of blijf thuis. En meteen krijg ik het antwoord: “nee, ik wil verder doen. Ik ga zelf een manier zoeken om mijn probleem op te lossen“.
- Oordeel niet en geef onvoorwaardelijke liefde. Als mijn kinderen thuis komen met hun rapport, krijgen ze van mij overal hetzelfde te horen.
- Goed gedaan! 8 op 10.
- Goed gedaan! 3 op 10.
- Goed gedaan! 9 op 20.
- Goed gedaan! 80%
Kinderen met faalangst zijn niet snel tevreden! Zelfs met 70 of 80% is het nooit genoeg. Het had beter gekund! Daarnaast geven zij zichzelf al veel kritiek vòòr het thuiskomen. Ze zijn niet tevreden met de resultaten. Er is een spreekwoord: “Wanneer de ouder wegvalt, wordt het kind vanzelf de kritische ouder.” Ben jij een ouder die druk legt en resultaat gericht is, of ben je een ouder die geluk promoot? Stel dat ik ook kritiek geef, dan maak ik de druk alleen maar erger en creëer ik faalangst. Daar doe ik niet aan mee! Omdat ik dit juist niet doe, kunnen ze mij alles vertellen en kan ik er zijn voor hen, indien nodig.
Wat doe ik wel wanneer zijzelf een probleem hebben met bijvoorbeeld een vak?
Ik stel vragen zoals:
- Wat ga je eraan doen of wat wil je eraan doen?
- Heb je hulp nodig zoals bijlessen?
- Welke studiemethode gebruik je?
- Kan jij je wel concentreren?
- Hoe is je motivatie? Ben je wel gemotiveerd?
- Hoe ga je dit probleem aanpakken?
Op die manier worden zij gestimuleerd en leren ze zelfstandig omgaan met hun problemen. Ik hou ervan om een creatieve omgeving te scheppen met een hoog bewustzijn en een groot vertrouwen. Geen zelfvertrouwen hebben in je kind creëert angst en vice versa.
Wat kinderen en jongeren NU studeren geeft geen enkele garantie op een beroep later. Vernieuwing en techniek gaan immers razendsnel vooruit.
Zou het niet interessanter zijn om kinderen te leren hoe hun doel te bereiken en hen te laten inzien hoe hun brein en bewustzijn functioneert?
Zouden kinderen gelukkiger zijn als ze meer inspraak hadden in wat ze “willen” leren? Motivatie gegarandeerd!
Wat als we kinderen in hun totaliteit bekijken in plaats van enkel hun cognitieve vaardigheden te beoordelen?
Wellicht zou het beter zijn om kinderen te leren zichzelf te vertrouwen!
Zou het helpen om leerkrachten op een andere manier op te leiden? Indien zij meer creatief mogen zijn en vanuit een coach houding werken met kinderen, ontstaat een autodidactische leeromgeving.
Het zou in elk geval grotendeels de oorzaken van faalangst weghalen bij de bron!
Zo kunnen kinderen groeien tot wakkere, zelfstandige volwassenen die ervoor kiezen om een positieve bijdrage te leveren aan de maatschappij, toch?
Hoe beleef jij faalangst?
Véronique
op 06 Jun 2016